Spis treści
Co to jest materiał dowodowy?
Materiał dowodowy – te słowa od razu przywodzą na myśl powagę, prawda? W istocie, to nic innego jak zbiór informacji i przedmiotów, które pomagają rozwikłać zagadkę zdarzenia w postępowaniu karnym. Jego rola jest kluczowa, ponieważ to właśnie na jego podstawie sąd próbuje odtworzyć przebieg wydarzeń i wydać sprawiedliwy wyrok.
Materiał dowodowy może przybierać różne formy. Zalicza się do niego na przykład relacje świadków, czyli tak zwane dowody osobowe, ale również wszelkiego rodzaju dokumenty, przedmioty odnalezione na miejscu przestępstwa, a nawet nagrania – wszystko to stanowi dowody rzeczowe. Zabezpieczenie i skrupulatne zebranie tych dowodów ma fundamentalne znaczenie, ponieważ bezpośrednio wpływa na uczciwość całego procesu. Rzetelne dowody gwarantują dogłębną analizę, co z kolei przekłada się na wyrok, który można uznać za sprawiedliwy. Mówiąc wprost, to fundament, na którym opiera się cały sprawiedliwy proces sądowy.
Jak dzielą się dowody w sprawie karnej?
W polskim prawie karnym kluczową rolę odgrywają dwa zasadnicze typy dowodów: osobowe oraz rzeczowe.
Dowody osobowe bazują na informacjach pochodzących od osób mających wiedzę o sprawie. Mowa tu o:
- zeznaniach świadków,
- wyjaśnieniach oskarżonego,
- opiniach biegłych.
Szczególnie cenne bywają relacje świadków, które często rzucają nowe światło na przebieg wydarzeń.
Z kolei dowody rzeczowe to konkretne przedmioty i materiały powiązane ze sprawą. Zaliczamy do nich:
- przedmioty zabezpieczone na miejscu przestępstwa,
- dokumentację,
- ślady kryminalistyczne,
- dane cyfrowe zgromadzone na nośnikach.
Istotne są wszelkie fizyczne pozostałości po zdarzeniu.
Ten podział ma fundamentalne znaczenie w postępowaniu sądowym, ponieważ determinuje sposób gromadzenia, analizy i oceny dowodów przez sąd. Instancja sądowa musi dokładnie przeanalizować zgromadzony materiał dowodowy, zarówno ten oparty na zeznaniach, jak i na dowodach materialnych, by wydać sprawiedliwy wyrok. Co istotne, metody oceny poszczególnych rodzajów dowodów mogą się różnić, co sąd musi uwzględnić w procesie decyzyjnym.
Jakie dowody występują w sprawie karnej?

W procesie karnym dąży się do ustalenia prawdy, opierając się na zróżnicowanych dowodach. Możemy je podzielić na:
- osobowe,
- rzeczowe,
- dowody cyfrowe, które zyskują na znaczeniu wraz z postępem technologicznym.
Do dowodów osobowych zaliczamy:
- zeznania świadków,
- wyjaśnienia oskarżonego,
- opinie biegłych.
Świadkowie relacjonują to, co widzieli lub wiedzą o sprawie, natomiast oskarżony przedstawia swoją wersję wydarzeń. Opinie biegłych, czyli ekspertyzy specjalistów z dziedzin takich jak medycyna sądowa czy informatyka, pomagają zrozumieć kwestie wymagające specjalistycznej wiedzy. Dowody rzeczowe to przedmioty powiązane z przestępstwem, jak np.:
- narzędzia zbrodni,
- skradzione dobra,
- dokumenty finansowe,
- nagrania audio i wideo,
- ślady kryminalistyczne – odciski palców lub DNA.
Protokół z oględzin miejsca zdarzenia również stanowi dowód rzeczowy. Dowody cyfrowe obejmują dane z komputerów, telefonów, monitoringów, poczty elektronicznej i mediów społecznościowych. Ich zabezpieczenie i analiza wymaga specjalistycznych umiejętności i narzędzi. Ponadto, w sprawach karnych przeprowadza się eksperyment procesowy, który pozwala na odtworzenie przebiegu zdarzeń w kontrolowanych warunkach. Rekonstrukcja wypadku drogowego to przykład takiego eksperymentu, mającego na celu zweryfikowanie różnych wersji wydarzeń. Niezależnie od typu, każdy dowód musi być uzyskany legalnie, aby sąd mógł na jego podstawie wydać wyrok. Czym różnią się dowody osobowe od rzeczowych? Fundamentalna różnica tkwi w ich naturze i źródle: dowody osobowe opierają się na relacjach i wiedzy ludzi, podczas gdy rzeczowe – na materialnych obiektach. Dowody osobowe, ze względu na swój subiektywny charakter, mogą być podatne na błędy, nieścisłości, a nawet świadome przekłamania, stąd tak ważna jest ocena wiarygodności świadka, jego motywacji i relacji z oskarżonym. Z kolei dowody rzeczowe, jako obiektywne przedmioty i ślady, wymagają szczególnej dbałości o prawidłowe zabezpieczenie, przechowywanie i badanie, aby wykluczyć możliwość manipulacji. Sposób pozyskiwania dowodów również jest różny: osobowe uzyskuje się poprzez przesłuchania, podczas których zadawane są pytania mające na celu uzyskanie jak najdokładniejszych informacji. Dowody rzeczowe podlegają natomiast oględzinom i badaniom laboratoryjnym, które pozwalają na ustalenie ich właściwości.
Jakie są różnice pomiędzy dowodami osobowymi a rzeczowymi?
Sednem różnicy między dowodem osobowym a rzeczowym jest ich odmienna natura. Dowód osobowy bazuje na relacjach, natomiast dowód rzeczowy to konkretny, fizyczny ślad danego wydarzenia. Wiarygodność każdego z nich ocenia się na zupełnie innych zasadach.
Przy dowodach osobowych kluczowa jest:
- spójność składanych zeznań,
- reputacja osoby zeznającej,
- brak jakichkolwiek ukrytych pobudek.
Z kolei dowody materialne wymagają bezwzględnego potwierdzenia swojej autentyczności i wykluczenia możliwości manipulacji przez osoby postronne. Nieocenioną rolę odgrywa tu kryminalistyka, która za pomocą specjalistycznych metod analizy pomaga ustalić związek przedmiotu z badaną sprawą, a dodatkowo weryfikuje, czy dany dowód nie został zamieniony lub celowo uszkodzony. Niezwykle ważne jest też właściwe zabezpieczenie dowodów rzeczowych – od momentu ich znalezienia, aż po prezentację w sądzie, co pozwala utrzymać ich pełną wartość dowodową.
Jakie dowody są uznawane za niedopuszczalne?
Dowody zdobyte z naruszeniem prawa są w postępowaniu sądowym niedopuszczalne. Dotyczy to także sytuacji, gdy strona przeciwna nie miała możliwości się z nimi zapoznać. Przykładowo, dowody uzyskane poprzez:
- tortury,
- zastraszanie,
- nielegalny podsłuch,
są kategorycznie wykluczone. Również naruszenie prawa oskarżonego do obrony dyskwalifikuje dowód. Sąd, opierając wyrok na takich materiałach, naruszyłby prawa strony i zasadę rzetelnego procesu. Dodatkowo, dowody pochodzące z nielegalnych źródeł, zgromadzone w trakcie śledztwa z pogwałceniem przepisów, również nie mogą być brane pod uwagę. Kodeks postępowania karnego dokładnie określa, jak dowody powinny być pozyskiwane, a złamanie tych zasad automatycznie czyni je niedopuszczalnymi. Prawo w tej kwestii jest jednoznaczne.
Jakie znaczenie ma zabezpieczenie materiału dowodowego?
Zabezpieczenie materiału dowodowego to fundament sprawiedliwego postępowania karnego. Ma ono zasadnicze znaczenie dla rzetelności całego procesu, ponieważ chroni dowody przed zniszczeniem, uszkodzeniem czy bezpowrotną utratą, co mogłoby podważyć ich wartość dowodową. Prawidłowe zabezpieczenie to kompleksowy proces, który obejmuje:
- sporządzanie szczegółowych protokołów z oględzin miejsca zdarzenia,
- tworzenie dokumentacji fotograficznej,
- zabezpieczanie śladów kryminalistycznych, takich jak odciski palców, materiał DNA czy inne pozostałości, które mogą mieć znaczenie dla śledztwa.
Najważniejsze, dowody przechowuje się w sposób uniemożliwiający dostęp osobom nieupoważnionym. Niestety, brak staranności i zaniedbania w tym obszarze mogą skutkować utratą dowodów lub ich zniekształceniem, co w konsekwencji uniemożliwia ustalenie prawdy i kompromituje wiarygodność całego postępowania. Zabezpieczenie śladów biologicznych, takich jak DNA, odgrywa szczególną rolę, pozwalając na identyfikację sprawców oraz powiązanie ich z konkretnym zdarzeniem, co jest kluczowe dla wydania sprawiedliwego wyroku.
Jakie techniki zabezpieczania dowodów znajdują zastosowanie w kryminalistyce?
W kryminalistyce stosuje się różnorodne metody zabezpieczania dowodów, a dobór odpowiedniej techniki zależy od charakteru dowodu oraz miejsca jego znalezienia. Do najczęściej wykorzystywanych należą:
- pobieranie śladów biologicznych, takich jak DNA,
- daktyloskopia, czyli utrwalanie odcisków palców,
- zabezpieczanie śladów po użyciu narzędzi,
- pozostałości substancji chemicznych (np. prochu),
- dowody cyfrowe, w tym dane z urządzeń elektronicznych.
Kluczowym elementem jest szczegółowe zbadanie miejsca przestępstwa, co pozwala na właściwe zabezpieczenie każdego istotnego śladu. Przykładowo, ślady DNA są delikatnie pobierane sterylnymi wymazówkami i umieszczane w certyfikowanych pojemnikach, co minimalizuje ryzyko kontaminacji. Daktyloskopia wykorzystuje specjalne proszki i folie, które umożliwiają precyzyjne przeniesienie i zachowanie odcisków palców. Zabezpieczanie śladów narzędzi wiąże się z dokładnym udokumentowaniem ich położenia oraz ochroną powierzchni, z którą miały kontakt. Ślady chemiczne trafiają do sterylnych pojemników, gwarantujących brak zanieczyszczeń, a dowody cyfrowe chroni się poprzez tworzenie kopii zapasowych dysków twardych i zabezpieczanie telefonów komórkowych przed zdalnym usunięciem danych. Kryminalistyka nieustannie rozwija nowe, udoskonalone metody zabezpieczania materiału dowodowego. Nadrzędnym celem jest zapewnienie, by zebrane dowody zachowały swoją wartość dowodową w postępowaniu sądowym i nie uległy zniszczeniu ani degradacji.
Jakie są zasady gromadzenia dowodów w postępowaniu karnym?
Gromadzenie dowodów w postępowaniu karnym to proces obwarowany konkretnymi regułami zawartymi w kodeksie postępowania karnego. Każdy, nawet najmniejszy etap, musi być realizowany zgodnie z literą prawa. Zarówno organy ścigania, jak i sądy, w swojej pracy kierują się fundamentalnymi zasadami, wśród których prym wiodą:
- legalizm,
- obiektywizm,
- domniemanie niewinności.
Nie można zapominać również o prawie do obrony i jawności całego procesu. Zasada legalizmu jasno określa, że pozyskiwanie dowodów dopuszczalne jest wyłącznie w sposób przewidziany przez obowiązujące przepisy. Zabronione jest stosowanie tortur, wywieranie presji poprzez groźby czy uciekanie się do podstępów. Nielegalne podsłuchy są również absolutnie wykluczone. Celem tych restrykcji jest zapewnienie rzetelności pozyskiwanych informacji. Natomiast zasada obiektywizmu nakłada na organy ścigania obowiązek dążenia do ustalenia prawdy materialnej. Oznacza to, że muszą one wnikliwie analizować wszystkie dowody, zarówno te obciążające, jak i te przemawiające na korzyść oskarżonego. Kolejną kluczową zasadą jest domniemanie niewinności, zgodnie z którym każda osoba oskarżona traktowana jest jako niewinna, dopóki wina ta nie zostanie udowodniona prawomocnym wyrokiem sądu. Ciężar udowodnienia winy spoczywa na oskarżycielu. Prawo do obrony gwarantuje oskarżonemu możliwość skorzystania z pomocy obrońcy, który może wspierać go na każdym etapie postępowania, w tym podczas przesłuchań i innych czynności procesowych. Jawność postępowania z kolei zapewnia stronom dostęp do zgromadzonych dowodów, umożliwiając im zapoznanie się z nimi i ustosunkowanie się do nich. Mają one prawo do składania wniosków dowodowych, jak również kwestionowania wiarygodności przedstawionych dowodów.
Do czego służą przeszukań i oględzin w zbieraniu dowodów?

Przeszukania i oględziny – dwa kluczowe, choć odmienne narzędzia w procesie gromadzenia dowodów w sprawach karnych. Przeszukanie ma za zadanie odnalezienie i zabezpieczenie przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie. Mówimy tu o:
- narzędziach zbrodni,
- łupach,
- dokumentach,
- nośnikach danych,
- narkotykach,
- czy broni.
Oględziny natomiast koncentrują się na analizie śladów i rekonstrukcji przebiegu zdarzeń. Przeprowadzane są one zarówno na miejscu przestępstwa, jak i na ciele ofiary, a ich efektem jest szczegółowy protokół opisujący wszystkie ujawnione poszlaki i okoliczności. Choć oba działania służą zabezpieczeniu dowodów i ustaleniu prawdy, różnią się podejściem: przeszukanie to poszukiwanie konkretnych przedmiotów, podczas gdy oględziny to dogłębna analiza miejsca lub rzeczy. Niezależnie od charakteru, zarówno przeszukanie, jak i oględziny muszą być przeprowadzone z poszanowaniem obowiązujących przepisów. Tylko wtedy pozyskane w ten sposób dowody będą mogły zostać wykorzystane w postępowaniu sądowym.
Co to jest przesłuchanie w kontekście dowodów w sprawie karnej?

W toku postępowania karnego kluczową rolę odgrywa przesłuchanie – czynność mająca na celu pozyskanie informacji, które pozwolą rzetelnie wyjaśnić okoliczności sprawy. Informacje te pochodzą od osób posiadających wiedzę na temat zdarzenia, stanowiącego jej przedmiot. Przesłuchanie to proces, w którym zbiera się różnorodne informacje.
Obejmuje on:
- zeznania świadków,
- wyjaśnienia oskarżonego,
- opinie biegłych.
Wszystkie te elementy mogą okazać się niezwykle cenne jako materiał dowodowy. Przesłuchanie prowadzone jest przez organy do tego uprawnione, takie jak policja, prokuratura, a także sąd. Jego przebieg jest skrupulatnie dokumentowany w protokole, który stanowi oficjalny dokument, mogący służyć jako dowód w postępowaniu sądowym. Niezwykle istotne jest, aby podczas przesłuchania respektowane były prawa osoby przesłuchiwanej. Przysługuje jej prawo do odmowy składania zeznań oraz możliwość skorzystania z pomocy prawnej adwokata. Co więcej, nikt nie może być zmuszany do samoobciążenia. Ochrona tych praw ma fundamentalne znaczenie.
Co to jest zeznanie świadka i jakie ma znaczenie?
Zeznanie świadka stanowi istotny element każdej sprawy karnej. Jest to relacja osoby dysponującej informacjami kluczowymi dla prowadzonego śledztwa. Podczas przesłuchania przed organem procesowym, świadek relacjonuje posiadane przez siebie wiadomości, opisując to, co widział, słyszał lub osobiście doświadczył. Świadek jest cennym źródłem dla uzyskania dowodów, prezentując swoje obserwacje dotyczące przestępstwa. Jego wypowiedź może rzucić światło na:
- przebieg wydarzeń,
- ujawnienie tożsamości sprawcy i ofiary,
- motywy, które kierowały sprawcą.
W trakcie procesu sąd dokładnie analizuje każde zeznanie, starannie oceniając wiarygodność świadka. Sąd bada spójność zeznań, porównując je z pozostałymi zebranymi dowodami. Jednocześnie, sąd dokonuje oceny obiektywizmu świadka, weryfikując logikę jego relacji i poszukując ewentualnych niejasności. Ocena wiarygodności jest procesem indywidualnym, dostosowanym do konkretnych okoliczności danej sprawy. Zeznania świadków często okazują się decydujące, szczególnie w sytuacjach, gdy inne dowody, takie jak nagrania czy dowody rzeczowe, są niedostępne. Dlatego precyzyjne przesłuchanie i rzetelna ocena zeznań przez sąd mają fundamentalne znaczenie. Dodatkowo, świadek objęty jest ochroną prawną, co ma na celu zapewnienie mu swobody wypowiedzi i uniknięcie nacisków, co w konsekwencji gwarantuje uczciwy przebieg postępowania.
Jakie znaczenie mają opinie biegłych w procesie karnym?
Opinie biegłych odgrywają zasadniczą rolę w postępowaniach sądowych, zwłaszcza tam, gdzie niezbędna jest specjalistyczna wiedza, niedostępna dla sędziego i stron procesowych. Ci eksperci, reprezentujący różne dziedziny, takie jak medycyna czy psychologia, dostarczają ekspertyz, które podlegają ocenie sądu jako dowód. Sąd skrupulatnie analizuje:
- wiarygodność przedstawionych opinii,
- kwalifikacje biegłego,
- spójność ekspertyzy z zasadami logiki i aktualnym stanem wiedzy.
Dlaczego jednak opinie te są tak istotne? Otóż umożliwiają one ustalenie przyczyn i skutków zdarzeń, co jest nieocenione na przykład w sprawach dotyczących błędów medycznych. Pozwalają również na ocenę stanu psychicznego oskarżonego, co ma kluczowe znaczenie, gdy pojawiają się wątpliwości co do jego poczytalności. Ponadto, biegli zajmują się analizą śladów kryminalistycznych, w tym odcisków palców i DNA, co pomaga w identyfikacji sprawców przestępstw. Mogą także zweryfikować autentyczność dokumentów, co jest ważne w sprawach o fałszerstwo, czy też odtworzyć przebieg wypadków drogowych na podstawie zebranych danych. Analiza danych cyfrowych przez biegłych jest natomiast nieoceniona w sprawach dotyczących przestępstw komputerowych.
Warto pamiętać, że sąd nie jest zobowiązany do bezkrytycznego przyjęcia opinii biegłego, jednak nie może jej odrzucić bez uzasadnienia swojej decyzji. W przypadku wątpliwości co do poprawności ekspertyzy, sąd może powołać kolejnego biegłego. Strony postępowania mają natomiast prawo zadawać pytania biegłemu oraz zgłaszać zastrzeżenia i kwestionować wyciągnięte przez niego wnioski.
Jakie są obowiązki oskarżyciela i obrońcy w przedstawianiu dowodów?
W postępowaniu karnym zarówno rola oskarżyciela, jak i obrońcy jest zasadnicza, gdyż to na nich spoczywa obowiązek przedstawiania materiału dowodowego. Przykładowo, prokurator stoi na straży prawa i dąży do udowodnienia winy oskarżonemu, prezentując dowody, które tę winę potwierdzają. Z kolei zadaniem obrońcy jest kwestionowanie stawianych zarzutów, poprzez wskazywanie na dowody przemawiające na korzyść oskarżonego lub ujawnianie okoliczności mogących złagodzić jego odpowiedzialność.
Obie strony procesu, oskarżyciel i obrońca, dysponują szeregiem uprawnień:
- mają możliwość wnioskowania o dopuszczenie dodatkowych dowodów,
- biorą aktywny udział w przesłuchiwaniu świadków oraz biegłych,
- mogą zadawać pytania,
- mogą zgłaszać uwagi do zaprotokołowanych zeznań.
Aktywna rola obu stron w procesie dowodzenia ma fundamentalne znaczenie dla dążenia do obiektywnej prawdy. To dzięki ich zaangażowaniu sąd, po przeanalizowaniu całości materiału, może wydać sprawiedliwy wyrok, zgodny z obowiązującymi przepisami i poczuciem sprawiedliwości.
Jak sąd ocenia wiarygodność dowodów?
Proces oceny dowodów przez sąd to złożone zadanie. Najpierw każdy dowód analizowany jest indywidualnie, by następnie spojrzeć na niego w szerszym kontekście całego zgromadzonego materiału dowodowego. Ta kompleksowa ocena opiera się na zasadach logiki, ale uwzględnia również doświadczenie życiowe oraz posiadaną wiedzę. Sąd wnikliwie bada spójność zeznań świadków, analizując:
- ich relacje ze stronami postępowania,
- motywy, które mogły kierować ich wypowiedziami.
Sprawdza się, czy treść ich słów znajduje potwierdzenie w innych dowodach zebranych w sprawie. W przypadku dowodów rzeczowych kluczowe jest ustalenie ich autentyczności i powiązania z przestępstwem, jak również analiza sposobu ich zabezpieczenia. Choć sąd nie jest związany sztywnymi regułami oceny dowodów, to rzetelnie uzasadnia swoje decyzje, wyjaśniając motywy, które doprowadziły go do konkretnych wniosków. To obszerne uzasadnienie znajduje odzwierciedlenie w treści wyroku.
Jak materiał dowodowy wpływa na decyzje sądu?
Starannie przeanalizowany materiał dowodowy stanowi fundament każdego wyroku sądowego. Na podstawie zebranych dowodów sąd rekonstruuje przebieg zdarzeń, aby następnie orzec o winie oskarżonego oraz wymierzyć adekwatną karę. Szczegółowa analiza dowodów pozwala ustalić, czy doszło do przestępstwa i w jakim stopniu oskarżony ponosi za nie odpowiedzialność. Ocena ta dokonywana jest w oparciu o zasady logiki, doświadczenie życiowe i posiadaną wiedzę.
Sąd bada wiarygodność każdego dowodu z osobna, a następnie zestawia je, analizując cały zgromadzony materiał dowodowy. W ten sposób ustala się, które fakty zostały udowodnione, a które nie znajdują potwierdzenia. Treść wyroku jest bezpośrednio determinowana przez przedstawione dowody. Jeśli przemawiają one za winą oskarżonego, sąd wydaje wyrok skazujący. W przeciwnym wypadku, przy braku dowodów potwierdzających winę, oskarżony zostaje uniewinniony.
Również przy wymierzaniu kary, sąd kieruje się zgromadzonymi dowodami, które pozwalają na ustalenie istotnych dla sprawy okoliczności. Uwzględniane są:
- okoliczności obciążające,
- okoliczności łagodzące, co ma na celu zapewnienie sprawiedliwości i adekwatności kary.
Nawet decyzje dotyczące środków zapobiegawczych, takich jak areszt tymczasowy, zależne są od analizy materiału dowodowego. Sąd ocenia ryzyko ucieczki oskarżonego, utrudniania postępowania lub popełnienia przez niego kolejnego przestępstwa. Zatem gromadzenie i skrupulatna analiza dowodów są kluczowe dla wydania sprawiedliwego i uzasadnionego wyroku, budując fundament dla ustaleń sądu i samego orzeczenia.
Jakie są konsekwencje błędnego zabezpieczenia dowodów?
Niewłaściwe zabezpieczenie dowodów w toku postępowania karnego niesie za sobą poważne konsekwencje, które mogą istotnie wpłynąć na jego przebieg i ostateczny rezultat. Najczęstsze błędy w tym zakresie oraz ich potencjalne następstwa to między innymi:
- utrata dowodów – źle zabezpieczone przedmioty mogą zostać zniszczone, zanieczyszczone, a nawet zaginąć, co uniemożliwi ich wykorzystanie w procesie sądowym,
- obniżenie wartości dowodowej – nawet jeśli dowód fizycznie istnieje, nieprawidłowości proceduralne związane z jego zabezpieczeniem mogą obniżyć jego wartość dowodową; sąd, w takich przypadkach, może uznać go za niewiarygodny, co stanowi poważny problem dla strony, która chciała się na nim oprzeć,
- uniewinnienie oskarżonego – w sytuacji, gdy kluczowe dowody obciążające oskarżonego zostaną zdyskwalifikowane z powodu proceduralnych uchybień, sąd może być zmuszony do jego uniewinnienia,
- uchylenie wyroku przez sąd wyższej instancji – sąd wyższej instancji ma prawo uchylić wyrok, jeśli w toku procesu pojawią się istotne błędy proceduralne przy zabezpieczaniu dowodów, co podważa rzetelność całego postępowania,
- negatywny wpływ na odbiór dowodów – błędy te negatywnie wpływają na odbiór dowodów, co rzutuje na ocenę sędziowską.
Przyczyną tych niedopatrzeń może być niedopełnienie procedur kryminalistycznych, na przykład brak odpowiedniego przeszkolenia osób odpowiedzialnych za zabezpieczanie materiału dowodowego, bądź też stosowanie niewłaściwych metod. Finalnie, takie zaniedbania prowadzą do naruszenia prawa oskarżonego do rzetelnej obrony oraz podważają zaufanie społeczne do wymiaru sprawiedliwości.