Barbara Maria Dziekan-Vajda, ur. 21 marca 1951 w Chełmnie, to uznawana polska aktorka teatralna i filmowa, a także utalentowana wokalistka i pedagog. Swoje umiejętności i doświadczenie artystyczne przekazuje jako profesor zwyczajny w instytucji PWSFTViT w Łodzi.
Życiorys
Barbara Dziekan to uznana postać w polskim teatrze. W 1974 roku zakończyła swoje studia na Wydziale AktorskimPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Uczelnia ta wciąż pozostaje jej macierzystym wydziałem, gdzie pełni rolę profesora zwyczajnego. Tytuł profesora sztuk teatralnych otrzymała 19 grudnia 2014.
Początkowo zadebiutowała w roli Mirskiej i Jadwigi Ochotnickiej 6 lutego 1974 roku w Klubie Kawalerów Michała Bałuckiego, w reżyserii Jana Kwapisza. W latach 1974-1982 była związana z Teatrem Nowym w Łodzi, a następnie kontynuowała karierę w różnych innych teatrach.
- Teatr Narodowy w Warszawie (1982−1984),
- Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie (1984−1986),
- Teatr Komedia w Warszawie (1986−1987),
- zespół Janusza Wiśniewskiego (1988−1991),
- Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Warszawie (1988−1990).
Oprócz tego, gościnnie występowała w wielu znanych teatrach:
- Teatrze Powszechnym w Warszawie (1984),
- Teatrze Muzycznym w Gdyni (1985),
- Teatrze Nowym w Warszawie (1988),
- Teatrze Polskim w Szczecinie (1995−1996, 1998),
- Teatrze na Woli im. Tadeusza Łomnickiego w Warszawie (1995, 2002),
- Teatrze Atelier im. Agnieszki Osieckiej w Sopocie (1997),
- Teatrze Rozmaitości w Warszawie (1997),
- Wrocławskim Teatrze Pantomimy (2002),
- Teatrze Żydowskim im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie (2012).
Wśród jej artystycznych osiągnięć warto również wspomnieć o występach w fińskim Pyynikki Summer Theatre w Tampere w 1986 roku. Barbara Dziekan zagrała w spektaklach takich reżyserów jak Kazimierz Dejmek, Zygmunt Hübner, Bohdan Korzeniewski oraz wielu innych.
Warto podkreślić że Agnieszka Osiecka skomponowała dla niej 24 piosenki, które stanowiły podstawę recitalu „Ulica japońskiej wiśni”. Dodatkowo, Barbara Dziekan jest córką znanej pisarki Bogumiły Dziekan (1933−2014).
Nagrody i wyróżnienia
Barbara Dziekan, znana z wielu osiągnięć, otrzymała liczne nagrody oraz wyróżnienia przez swoją bogatą karierę artystyczną. Oto znaczące momenty, w których została doceniona:
- 1975: Srebrna Łódka Łodzi,
- 1980: Nagroda Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego miasta Łodzi z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru,
- 1981: Wyróżnienie za rolę Justyny w „Vatzlavie” S. Mrożka na XXII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu,
- 1990: Fringe First w Edynburgu,
- 1991: Grand Prix na Globe Festival w Toronto,
- 1992: Wyróżnienie za monodram „House Music” na XXVI Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu,
- 1992: Nagroda Jury i Sekcji Krytyków za monodram „House Music” na IV Festiwalu Teatrów Eksperymentalnych w Kairze,
- 2023: Honorowy Medal 600-lecia Miasta Łodzi „za działania na rzecz rozwoju Łodzi przyznawane z okazji 600-lecia Miasta”.
Filmografia
Barbara Dziekan to utalentowana aktorka, która zrealizowała wiele znaczących ról w polskiej kinematografii. Poniżej przedstawiamy jej filmografię w formie chronologicznej, z uwzględnieniem tytułów produkcji oraz ról, które odegrała.
- 2018: Zabawa, zabawa – prokurator krajowa,
- 2016: Singielka – Stefania Marzec, matka Andrzeja,
- 2016: Kryształowa dziewczyna – kierowniczka akademika,
- 2015: Moje córki krowy – recepcjonistka w szpitalu,
- 2013: Podejrzani zakochani – sekretarka Gawrońskiego,
- 2012: Barwy szczęścia – dyrektorka liceum (odc. 732),
- 2012: Prawo Agaty – kuratorka (odc. 17),
- 2011: Komisarz Alex – Elżbieta Wolska, matka Tomasza (odc. 5),
- 2010: Klub szalonych dziewic – Grażyna Słomka, matka Karoliny,
- 2009: Hel – pielęgniarka,
- 2007: Parę osób, mały czas – Berbera,
- 2007: Kryminalni – Maria Bielska (odc. 75),
- 2006: Fałszerze – powrót Sfory – uczestniczka spotkania AA,
- 2004: Długi weekend – kandydatka nr 1,
- 2003: Kasia i Tomek – kobieta w kinie (odc. 17),
- 2001: Na dobre i na złe – Halina, sąsiadka i przyjaciółka Mireckiej (odc. 67),
- 2000: To ja, złodziej – matka Jaja,
- 2000: Noc świętego Mikołaja – pani Elżbieta,
- 2000–2001: Adam i Ewa – Marianna Wahutas, dawna opiekunka Adama, żona Antoniego,
- 1993: Policjanci – matka Filipa,
- 1993: Trzy kolory: Biały – pani Ewa, kasjerka w kantorze,
- 1993: Kolejność uczuć – matka Julii,
- 1988: Dekalog V – bileterka,
- 1987: Krótki film o zabijaniu – bileterka,
- 1986: Zmiennicy – Bożena Mroczkowska,
- 1986: Słońce w gałęziach,
- 1984: Kobieta w kapeluszu – Jadwiga,
- 1981: On, ona, oni – Zosia,
- 1979: Epizod,
- 1978: Zapowiedź ciszy – synowa.
Ten zestaw tytułów w wyjątkowy sposób ilustruje różnorodność ról, a także umiejętności aktorskie Barbary Dziekan. Jej obecność w świecie filmu odzwierciedla pasję i zaangażowanie w wykonywaną profesję.
Przypisy
- https://web.archive.org/web/20230927210041/https://muzeum-lodz.pl/trwaja-rozdania-medali-z-okazji-600-lecia-lodzi/ muzeum-lodz.pl.
- Barbara Dziekan-Vajda, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 12.01.2019 r.]
- a b c d Osoby – Barbara Dziekan – Kulturalna Warszawa [online] [dostęp 17.08.2016 r.]
- Wykładowcy Aktorstwo | Szkoła Filmowa w Łodzi [online], filmschool.lodz.pl [dostęp 17.08.2016 r.]
- Prof. Barbara Maria Dziekan-Vajda, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 17.08.2016 r.]
- a b FilmPolski.pl [online] [dostęp 17.08.2016 r.]
- a b c Barbara Dziekan-Vajda, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 17.08.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Ewa Frąckiewicz | Janusz Stanecki | Stanisław Słowiński | Hermann Löns | Julia Marcell | Zygmunt Gzella | Maria Murawska | Joachim GrubichOceń: Barbara Dziekan