Witold Kukowski

---

Życiorys

Witold Kukowski przyszedł na świat 16 sierpnia 1882 roku w Chełmnie, w rodzinie o znaczących tradycjach. Jego ojcem był Józef, kupiec oraz fabrykant, a matką Blandyna, z domu Fethke, siostra ks. Józefa Fethke, dziekana i proboszcza w Wielu, oraz Teodora Gulgowska, artystka i działaczka kaszubska, która przyczyniła się do stworzenia skansenu we Wdzydzach.

Po zakończeniu nauki w gimnazjum klasycznym w Bydgoszczy w 1903 roku, rozpoczął studia z zakresu prawa i ekonomii w Monachium oraz Berlinie. Po zdobyciu wykształcenia, rozpoczął karierę w niemieckich bankach. W 1913 roku zawarł związek małżeński z Zofią Ewą Benke, ziemianką z Nowego Dworu. W następnym roku, 1914, założył Bank Dyskontowy S.A. w Bydgoszczy, gdzie stał się większościowym udziałowcem. Bank ten przejmował wiele przedsiębiorstw z rąk niemieckich, w tym drukarnię w Kościerzynie, gdzie wznowiono wydawanie polskojęzycznego pisma „Gryf”, założonego przez Aleksandra Majkowskiego, a także „Pomorzanina” pod jego redakcją.

Kukowski był jednym z delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy, który odbył się w Poznaniu w dniach 3–5 grudnia 1918 roku, gdzie współpracował z takimi osobistościami jak A. Majkowski, ksiądz Dorszyński oraz M. Mokwa. W 1919 roku, za sumę 2,5 miliona marek, kupił od Waltera von Schützego dobra ziemskie w Kolibkach, co pozwoliło na włączenie terenów wcześniej spornych pomiędzy Wolnym Miastem Gdańsk a Polską.

12 lutego 1920 roku w jego majątku gościł generał Józef Haller, towarzyszyli mu wojewoda Stefan Łaszewski i 2 pułk szwoleżerów, wracających z zaślubin Polski z morzem, które miały miejsce w Pucku. Północna część jego posiadłości została przekształcona w letnisko oraz dzielnicę mieszkalną z kąpieliskiem w Orłowie. W 1922 roku Kukowski stał się udziałowcem Towarzystwa z Ograniczoną Poręką „Stocznia w Gdyni”. W 1928 roku nieodpłatnie przekazał działkę pod budowę stacji kolejowej Orłowo Morskie, a w 1929 roku oddał grunt potrzebny na budowę urzędu pocztowego.

W latach 1921-1939 pełnił funkcję konsula honorowego Estonii w Wolnym Mieście Gdańsku, a w 1931 roku został odznaczony Orderem Krzyża Orła III klasy. Niestety, po wybuchu II wojny światowej został uwięziony przez Niemców i zamordowany w Piaśnicy, a jego rodzina osadzona w obozach koncentracyjnych.

W 1946 roku majątek Kukowskich, rozciągający się na 364 hektary, został znacjonalizowany na podstawie dekretu PKWN. Na pewien czas trafił w ręce Marynarki Wojennej, a w 1991 roku przeszły na własność miasta Gdyni. Od lat wnuk Witolda Kukowskiego z Szwecji stara się o zwrot majątku, jednak trwający spór sądowy z miastem utrudnia trwałe zagospodarowanie dworu oraz jego otoczenia.

Rodzina

W roku 1913 Witold Kukowski zawarł związek małżeński z Zofią Benke, która zmarła 13 września 1958 roku w Lund. Para doczekała się trójki dzieci, które wniosły różnorodne osiągnięcia w swoim życiu.

Ich córka Janina, będąca studentką uniwersytetu w Poznaniu, niestety zmarła we wrześniu 1942 roku w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, gdzie nosiła numer obozowy 7453.

Kolejny z dzieci, Olgierd, pracował jako handlowiec i stawał się więźniem w obozie Dachau, zmarł w 1981 roku w Sztokholmie.

Ostatnią z rodzeństwa była Krasna, która pełniła rolę kustosza w Muzeum Historycznym w Lundzie, świadcząc o wartości rodzinnych tradycji i dziedzictwa.

Upamiętnienie

W 2002 roku, z inicjatywy Rady Dzielnicy Orłowo, nadmorska aleja w Gdyni-Orłowie zyskała nazwisko Witolda Kukowskiego, stanowiąc kontynuację Promenady Królowej Marysieńki. To ważne wydarzenie z pewnością przyczyniło się do upamiętnienia tej znaczącej postaci regionalnej.

Następnie, w listopadzie 2018 roku, zorganizowano uroczystość odsłonięcia niewielkiego kamienia z tablicą pamiątkową poświęconą W. Kukowskiemu. Miejsce to znajduje się w parku nieopodal dworu w Kolibkach, pomiędzy dworem a tak zwaną grotą Marysieńki, w bliskim sąsiedztwie Biura Ogrodnika Miasta. W trakcie ceremonii obecni byli m.in.: ambasador Republiki Estońskiej w Polsce, Martin Roger, przewodnicząca Rady Miasta Gdyni, Joanna Zielińska, oraz Henryk Wiszniowski, wiceprzewodniczący Rady Dzielnicy Orłowo.

W swoim przemówieniu, Wiszniowski zaznaczył, że niektórzy mogą postrzegać ten gest jako niewielki, w odniesieniu do wielkości człowieka, którego upamiętnia, jednak podkreślił znaczenie tego kamienia: „My chcemy podkreślić, że to jest kamień stąd. Nie ma tu elementu obcego, ani betonu, ani szkła. Ten kamień jest z Kolibek.” Świadczy to o lokalnym znaczeniu i wartościach, jakie niesie ze sobą ten symboliczny gest.

---

Oceń: Witold Kukowski

---