Franciszek Paweł Raszeja, urodzony 2 kwietnia 1896 roku w Chełmnie, a zmarły 21 lipca 1942 roku w Warszawie, to znacząca postać w polskim świecie medycyny. Był on nie tylko lekarzem ortopedą, ale również cenionym nauczycielem akademickim, który wniósł istotny wkład w rozwój swojej dziedziny.
Warto również wspomnieć, że Franciszek był bratem Leona, Maksymiliana, Alojzego i Walerii Raszejów, co świadczy o jego rodzinnych korzeniach, które mogły mieć wpływ na jego karierę i życie zawodowe.
Życiorys
Franciszek Paweł Raszeja przyszedł na świat w rodzinie związanej z administracją publiczną, jako syn Ignacego Raszeję, urzędnika pocztowego, oraz Marii Cichon. Swoje młodzieńcze lata spędził w Gimnazjum Chełmińskim, gdzie nawiązał przyjaźń z późniejszym politykiem oraz działaczem SPD, Kurtem Schumacherem.
W czasie I wojny światowej, po wcieleniu do niemieckiej armii, walczył na froncie wschodnim, a po wzięciu do niewoli był przetrzymywany w Taszkencie. Zdołał powrócić do Polski w 1918 roku, przechodząc przez Finlandię i Szwecję. Jako sanitariusz brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, co było znaczącym krokiem w jego karierze medycznej.
Studia medyczne odbył w Münster, Krakowie i Poznaniu, gdzie uzyskał doktorat. Po ukończeniu nauki, Raszeja podjął pracę w klinice na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W 1928 roku był jednym z pięciu założycieli Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, do którego obok niego należeli m.in. Ireneusz Wierzejewski, Michał Grobelski, Henryk Cetkowski, oraz Wiktor Dega.
Habilitację uzyskał w 1931 roku, a dwa lata później objął stanowisko dyrektora szpitala ortopedycznego w Swarzędzu, jednocześnie zarządzając polikliniką ortopedyczną w Poznaniu. W 1935 roku przyczynił się do ponownego otwarcia szpitala ortopedycznego Uniwersytetu Poznańskiego, a rok później uzyskał tytuł profesora, co stanowiło kluczowy moment w jego karierze akademickiej.
Po wrześniu 1939 roku, wracając do pracy, był lekarzem w Warszawie, a od grudnia 1939 roku pełnił funkcję ordynatora oddziału chirurgicznego w szpitalu PCK. Jako wykładowca prowadził zajęcia na tajnym Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W szczególności skontaktował się z profesorem Ludwikiem Hirszfeldem, organizując akcje krwiodawstwa na pomoc ludności żydowskiej w getcie warszawskim.
Pełniąc swoje obowiązki, 21 lipca 1942 roku odwiedził getto, udając się do mieszkania przy ulicy Chłodnej 26, gdzie miał zająć się pacjentem, korzystając z legalnej przepustki. Niestety, tam został brutalnie zamordowany przez gestapo pod dowództwem SS-Sturmbannführera Hermana Höflego, razem z pacjentem Abe Gutnajerem oraz członkami jego rodziny, a także dwoma żydowskimi lekarzami i pielęgniarką.
O tragicznej śmierci Raszei informowała konspiracyjna gazeta „Biuletyn Informacyjny” w dniu 30 lipca 1942 roku, która stwierdziła:
Akcja wywożenia potrwa prawdopodobnie kilka tygodni. W czasie mordowania Żydów zginęło w getcie kilku Polaków przebywających tam służbowo. M.in. zamordowano znakomitego chirurga, prof. uniwers. Poznańskiego – Raszeję, wezwanego do getta za przepustką na konsylium.
Raszeja był także członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej Baltia. Ostatecznie spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 108-6-6), gdzie upamiętnia się jego zasługi i poświęcenie w trudnych czasach.
Życie prywatne
Franciszek Paweł Raszeja, od 1923 roku, prowadził życie rodzinne, ożeniwszy się ze Stanisławą Deniszczuk. W ich rodzinie przyszły na świat dwie córki, które są dla nich powodem do dumy. Jedną z nich jest Bożena, a drugą Ewa.
Upamiętnienie
Warto pamiętać o znaczeniu, jakie przyniosło imię Franciszka Pawła Raszei. Jego nazwisko upamiętnione zostało poprzez Szpital Miejski w Poznaniu, który usytuowany jest przy ulicy Mickiewicza i został otwarty w 1953 roku. Oprócz tego, jego imieniem nazwana została również jedna z ulic w Warszawie, mieszcząca się w dzielnicy Kole, która obecnie wchodzi w skład dzielnicy Wola. Dodatkowo, znajdziemy osiedle noszące jego imię w Chełmnie.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK DENISZCZUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 03.02.2020 r.]
- Damian Kusz, Wojciech Marczyński, Andrzej Nowakowski: Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. [w:] Strona internetowa PTOiTr [on-line]. ptoitr.pl. [dostęp 04.01.2016 r.]
- Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24.11.1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, 20.12.1961 r.
- "Biuletyn Informacyjny" z dn. 30.07.1942 r., za: Ewa Kurek: Poza granicą solidarności. Stosunki polsko-żydowskie 1939-1945. Lublin: Clio, 2008.
- a b Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 616. ISBN 83-01-02722-3.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Anastazy Kensik | Witold Kukowski | Katarzyna Paprocka | Lech Bolt | Kazimierz Oziewicz | Dariusz Mioduski | Horst CzerwinskiOceń: Franciszek Paweł Raszeja