Brygida Kürbis

Nauka i edukacja

Brygida Maria Kürbis, znana również jako Brygida Kürbisówna, to postać, która na stałe wpisała się w polską historiografię i działalność naukową. Urodziła się 11 września 1921 roku w Chełmnie, a jej życie zakończyło się 5 listopada 2001 roku w Poznaniu.

Była nie tylko uznaną historyczką, ale również wydawczynią źródeł, co przyczyniło się do wzbogacenia wiedzy na temat średniowiecza. Jej specjalizacja obejmowała źródłoznawstwo, dzieje historiografii oraz analizę kultury średniowiecznej Polski w szerszym, europejskim kontekście.

Życiorys

Lata młodości

Brygida Kürbis przyszła na świat jako druga córka Ericha Kürbisa, niemieckiego kupca, oraz Kazimiery, nauczycielki z polskich korzeni. Po narodzinach młodszej siostry rodzina osiedliła się w Wolnym Mieście Gdańsku. Elementy jej wczesnej edukacji kształtowały się w Tczewie, a później w gdańskim Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej, gdzie jej matka prowadziła zajęcia. Wiosną 1939 roku zakończyła naukę, uzyskując maturę. Plany o podjęciu studiów w Poznaniu zostały nagle przerwane przez wybuch II wojny światowej. Wkrótce po tym matka Brygidy została aresztowana przez Gestapo; zmarła w 1942 roku w KL Ravensbrück. Brygidę zaś, dzięki rodzinie ojca, wysłano do Jeleniej Góry, gdzie zatrudniła się w fabryce.

W roku 1944 rozpoczęła studia z zakresu historii oraz romanistyki na Uniwersytecie Albrechta i Ludwika we Fryburgu. W tym czasie miała okazję uczestniczyć w wykładach wybitnych naukowców, do których należeli między innymi filozof Martin Heidegger oraz mediewista Gerd Tellenbach. Po wojnie przez krótki okres przebywała w obozie przejściowym w Reichenau, a wiosną 1946 roku wróciła do Polski, aby kontynuować studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim, które ukończyła w 1949 roku, uzyskując tytuł magistra.

Kariera naukowa

Po ukończeniu studiów Brygida Kürbis rozpoczęła swoją karierę akademicką, podejmując asystentura w Seminarium Historycznym Uniwersytetu Poznańskiego pod kierunkiem Kazimierza Tymienieckiego. Od tamtej pory była związana z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W kwietniu 1951 roku uzyskała doktorat, opierając swoją rozprawę na „Studiach nad Kroniką Wielkopolską”, a w 1957 roku habilitowała się książką „Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII i XIV wieku”, która zostało opublikowana w 1959 roku. W 1960 roku uzyskała prawo wykładania (venia legendi).

W okresie dyrekcji Henryka Łowmiańskiego, pełniła funkcję sekretarza naukowego Instytutu Historii UAM. Od 1969 roku kierowała Zakładem Nauk Pomocniczych Historii (późniejszym Źródłoznawstwem i Naukami Pomocniczymi Historii) do czasu przejścia na emeryturę we wrześniu 1991 roku. W 1970 roku została profesorem nadzwyczajnym. Z kolei w 1998 roku została korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Jej najważniejszym dorobkiem są edycje źródeł w serii „Pomniki Dziejowe Polski Monumenta Poloniae Historica” oraz edycje najstarszych zabytków kultury religijnej w Polsce w nowej serii Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) – „Monumenta Sacra Polonorum”. Dodać należy, że przygotowała także rozdziały do prac zbiorowych dotyczących historii Wielkopolski pod przewodnictwem Jerzego Topolskiego, a jej artykuły były publikowane w „Słowniku starożytności słowiańskich” oraz brukselskim „Patrimoine litteraire européen”. Brygida Kürbis jest autorką ponad trzystu czterdziestu prac naukowych, co przyczyniło się do jej międzynarodowego uznania. Jej badania nad źródłami historycznymi, w tym nad kroniką mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, przyczyniły się do nowatorskiego spojrzenia na te dokumenty jako wytwór kultury danego okresu. W latach 1957–1997 współredagowała „Studia Źródłoznawcze” z Gerardem Labudą oraz Aleksandrem Gieysztorem.

Zmarła i została pochowana na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu w Alei Zasłużonych.

Życie prywatne

W życiu osobistym nie zakładała rodziny. Cechowała się głęboką religijnością. W czasach PRL-u stanowiła część mniejszości profesorów historyków UAM, która nie należała do PZPR. W latach 80. XX wieku, angażowała się w działalność w ruchu solidarnościowym.

Publikacje zwarte

  • Studia nad Kroniką wielkopolską (1952),
  • Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII i XIV w. (1959),
  • Myśli i nauki Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem (1980),
  • Na progach historii, T. 1–2 (1994–2001).

Oceń: Brygida Kürbis

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:9