Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chełmnie

---

Historia i architektura

Początki działalności Dominikanów w Chełmnie sięgają najprawdopodobniej roku 1233, co koresponduje z czasem lokacji tego miasta. Budowa obecnego kościoła rozpoczęła się w czwartej ćwierci XIII wieku, jednak w obrębie późniejszej neogotyckiej kruchty znaleźć można starsze fragmenty budowli późnoromańskiej datowane na około 1240–1250. W pierwszej połowie XIV wieku wzniesiono korpus świątyni, który w początkowym etapie miał formę asymetrycznej dwunawowej hali z sześcioma przęsłami. Z kolei w trzeciej ćwierci XIV wieku dobudowano wąską nawę północną, a także wówczas pojawił się szczyt zachodni.

Druga połowa XVII wieku przyniosła znaczące zmiany w wnętrzu korpusu, które zostało całkowicie przebudowane. Zmodyfikowano także program przestrzenny, przekształcając pierwotną formę w czteroprzęsłową bazylikę oraz wprowadzając nowe sklepy.

W końcu XIX wieku powstały przybudówki, takie jak kruchta zachodnia oraz zakrystia umiejscowiona od północy. Kościół wykonany jest z cegły, a z zewnątrz zachował charakterystyczne cechy gotyckie, podczas gdy wnętrze korpusu prezentuje styl barokowy. Obecnie przyjmuje formę czteroprzęsłowej, asymetrycznej bazyliki z wąską nawą północną, a wcześniej był to trójnawowy, sześcioprzęsłowy gmach. Unikalnym elementem, który zachował się w oryginalnej postaci, jest trójprzęsłowe prezbiterium, zakończone od wschodu pięcioma bokami ośmioboku i sklepione krzyżowo-żebrowo, przy czym w przęśle środkowym znajduje się czteroramienna gwiazda.

Zewnętrzna struktura prezbiterium opięta jest uskokowymi skarpami, co za sprawą ich gęstości wzmacnia wertykalny charakter budowli. Zdecydowanie wyróżnia się również zachodni szczyt korpusu, który dzielony jest gęsto ustawionymi pod kątem lizenami, które przechodzą w pinakle.

Niestety, >bogate późnobarokowe i rokokowe wyposażenie wnętrza kościoła przestało istnieć w dużej części po jego przejęciu przez ewangelików. Zachowało się jedynie kilka cennych elementów, w tym późnobarokowy ołtarz główny, inspirowany stylem kościoła NMP w Toruniu. Do kolejnych istotnych detalów należą drewniane rokokowe stalle w prezbiterium, zdobione ornamentem rocaille oraz wolutami, jak również rokokowa ambona, na której baldachimie umieszczono cztery putta, symbolizujące różne kontynenty.

---

Oceń: Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chełmnie

---